Söyleşiyi Hazırlayan ve Sunan: Dr. Yumna Tarif el-Huli
Tahrir: Ahmed Abdurrahman Halife
Erkan Araştırma ve Yayın Merkezi, bu söyleşiyi mirasımıza benzersiz bir perspektiften yaklaşan, Arap-İslam medeniyetinde matematik konusuna odaklanan eşsiz bir akademisyen ile sunuyor. Yarım asırdan fazla bir süredir yaptığı araştırmalar ve keşifler, daha önce bilinmeyen entelektüel bağlantıları açığa çıkararak bir yaratıcılık alanını ve derin başarıları ortaya çıkarmıştır.
Bu akademisyen, Orta Çağ’daki fen bilimleri tarihi hususunda tek referans olan Dr. Rüşdi Raşid’dir. Kendisi, kültürel gerçeklik meseleleriyle ilgilenen bir matematikçi, araştırmacı, bilim adamı, tarihçi, filozof ve aynı zamanda bir düşünürdür.
Raşid, bilimlerin temeli ve kraliçesi olan, diğer tüm bilimlerin ona yaklaşmak için yarıştığı matematiğin dünyasında yolculuk etmeyi seçmiştir. Zirâ bu bilim, rasyonel akıl yürütmede ve disiplinli dilde aranan gerekliliğin başka hiçbir düşünme biçiminde benzeri olmayan mükemmel modelidir.
Arapça matematik metinlerinin düzenlenmesi ve Fransızcaya çevrilmesi konusunda ciddi çabalar gösteren Raşid, Arap matematiğinin tarihi ve benzer konularda Fransızca ve İngilizce onlarca kitap yayınlamıştır. Eserlerinin pek çoğu Arapçaya çevrilmiştir.
Rüşdi Raşid’in araştırmaları, Müslümanların matematiksel rasyonaliteyi, yani matematik felsefesini, rasyonelleştirmede uzmanlaştığına işaret ediyor. Örneğin; Ahmed bin Abdulcelil es-Siczi, konik kesit geometrisindeki sonsuz küçük kavramı problemleri üzerinden, kanıtlayıcı düşüncede kavranabilirlik ve kanıtlanabilirlik arasındaki ilişkiyi incelemiştir.
Dr. Raşid, kadim bilimlerin tercümesi ve aktarımında dahi İslami modelin bilgiyi karşılama, nerede olursa olsun gerçeği onaylama ve başkalarıyla yaratıcı etkileşim konusunda nasıl bir tetkiki temsil ettiğini göstermiştir. Çeviri ve yaratıcılık, yaygın görüş üzerine, mekanik olarak birbirini takip eden iki ayrı aşama değil, çeviri ve araştırmanın diyalektiği olarak adlandırılan, etkileşim halindeki iki bilimsel güçtür. Müslümanlar, bilimsel dilin kelime dağarcığını iyileştirmek ve geliştirmek için önemli bir metni, iki veya üç kez tercüme ederlerdi. İlk çevirmenler, tarihin ilk küresel bilim dili haline gelen Arapça bilim dilinin inşasını temel alanlardır.
Söyleşi, dört başlık etrafında şekillenmektedir: İlk olarak Dr. Raşid’in kişilik özellikleri ve bunların bilimsel kariyerine etkisine, ikinci başlıkta ise Arap biliminin tarihi, gelişimi, klasik ve modern Batı biliminin gelişimiyle olan ilişkisine odaklanılmıştır. Ardından Arap mirasının metodolojik ve bilimsel boyutları açıklanmış; dördüncü başlıkta ise bilimin Arap kültüründe yerelleştirilmesi yönündeki temeller ele alınmıştır.
Yorum Yap